Een woordenboek is een naslagwerk dat de woordbetekenis uit een taal of een aspect van een taal geeft. Men onderscheidt verschillende soorten woordenboeken.
De dictionaire of het vertalende woordenboek is het oudste type. Ze geven de betekenis van woorden in een vreemde taal in de taal van de raadpleger. In de Middeleeuwen bestonden dergelijke woordenboeken of woordenlijsten om Latijn te leren. Vanaf het eind van de Middeleeuwen verschijnen er woordenboeken voor moderne talen als Frans en Hoogduits. Men brengt gewoonlijk twee delen uit, één voor het vertalen uit de vreemde taal en één voor het vertalen naar de vreemde taal.
Het verklarend woordenboek omschrijft de woordbetekenis in één taal. In de meest ambitieuze vorm hebben deze werken een omvang die niet onderdoet voor een papieren encyclopedie. Dergelijke woordenboeken zoals het "Woordenboek der Nederlandsche Taal", "Le Robert", de uitgebreide versies van "Oxford" en "Webster's Dictionary" zijn voornamelijk voor academisch gebruik.
Het systematisch woordenboek of de thesaurus verdeelt de woordenschat in categorieën en (deel)categorieën, in woordsoorten en zinstypes. Omdat een taaluiting vaak in verschillende categorieën kan steken is het tweede deel een alfabetisch register van alle stamwoorden. "Het Juiste Woord" van dr. L. Brouwers geldt als Nederlands voorbeeld. De titel drukt precies uit wanneer een spreker of schrijver dit gebruikt: bij de precieze verwoording van zijn gedachten naar vaktermen of stijlvarianten.
Het taxonomisch woordenboek rangschikt de termen niet primair alfabetisch, maar in een specialisatie-generalisatie hiërarchie, die gepresenteerd kan worden als (delen van) een hiërarchisch netwerk of als een boomstructuur. Dit soort woordenboeken worden gewoonlijk niet in boekvorm, maar elektronisch als database geleverd, waarbij termen wel alfabetisch gezocht kunnen worden, maar waarbij de zoekresultaten in boom- of netwerkstructuren grafisch gepresenteerd worden. Vervolgens kunnen de gerelateerde begrippen geselecteerd en hun definities geraadpleegd worden. Een voorbeeld is het "Gellish Nederlands Taxonomisch Woordenboek".
Het specialistisch woordenboek geeft het jargon van een vak of een groep mensen weer. Er bestaan zowel verklarende woordenboeken als dictionaires (bijvoorbeeld het Polytechnisch Woordenboek) in deze categorie .
Het idioticon of dialectwoordenboek geeft de typische woordenschat van een stad of streek weer. Tegenwoordig neemt men grote dialecten zo serieus dat men er een complete dictionaire voor samenstelt. Voor kleinere volstaat de typische woordenlijst, aangezien de dialecten van belendende dorpen meestal niet veel verschillen.