Kantinepenningen zijn voor het overgrote deel automaatpenningen voor drankenautomaten en dan vaak koffieautomaten. Een klein deel van de kantinepenningen zijn gebruikt zonder automaat (overhandiging aan het kantinepersoneel).
Verschillende redenen voor uitgifte van deze penningen zijn om prijsschommelingen te kunnen ondervangen (o.a. met wisselautomaten) en ook wel om het koffiedrinken te beheersen (aantal penningen per dag/week).
Soms is er handel ontstaan in kantinepenningen door ze te kopen bij een bedrijf waar de penningen relatief goedkoop waren met de bedoeling ze te verkopen in een ander bedrijf waar ze meer opbrachten.
Dat is ook de reden waarom er penningen met gaten kwamen zodat de automaten die de penning wegen de oude penningen niet meer konden accepteren.
Er zijn meer dan 600 verschillende Nederlandse kantinepenningen bekent.